Geografia wojskowa i zarządzanie kryzysowe to unikalny kierunek studiów prowadzony na Wydziale Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej UMCS. Czemu zawdzięcza swoją wyjątkowość? Jaka praca czeka na jego absolwentów?
Zapytaliśmy o to prof. Pawła Zielińskiego, przewodniczącego Zespołu Programowego kierunku geografia wojskowa i zarządzanie kryzysowe.
Rozmawiał Michał Zembrzycki.

Michał Zembrzycki: Panie Profesorze, na Wydziale Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej UMCS można studiować łącznie aż 6 różnych kierunków studiów licencjackich, inżynierskich i magisterskich. Najnowszym z nich są inżynierskie studia – geografia wojskowa i zarządzanie kryzysowe. Skąd pomysł na taki kierunek?

Paweł Zieliński: Obecne czasy cechujące się większą liczbą konfliktów zbrojnych i napięć międzynarodowych skłaniają państwo polskie do inwestycji w obronność, a co za tym idzie również w rozbudowę profesjonalnych kadr, zarówno wojskowych, jak i cywilnych. Bliskość granicy zewnętrznej UE, obecność litewsko-polsko-ukraińskiej brygady w Lublinie oraz rozwój struktur wojskowych na terenie Lubelszczyzny to okazja na szkolenie kadr w powiązaniu z istniejącą infrastrukturą i realnymi problemami. Dodatkowo wschodnia część naszego kraju to obszar krytyczny z punktu widzenia potencjalnych militarnych sytuacji kryzysowych. 

Kolejnym impulsem do utworzenia kierunku jest zwiększona częstotliwość zagrożeń naturalnych: trąb powietrznych, powodzie, osuwisk itp. Rośnie w związku z tym w jednostkach samorządu terytorialnego różnego szczebla zapotrzebowanie na specjalistów, którzy będą umieć przewidzieć, niwelować, a także przeciwdziałać ich skutkom.

Coraz więcej uczniów szkół średnich jest zainteresowanych problematyką. Utworzony w zeszłym roku kierunek studiów jest próbą odpowiedzi na te oczekiwania, zwłaszcza, że brak jest takiej oferty na uczelniach cywilnych.

M.Z: To pierwsze tego typu studia w Polsce, a drugie w Europie. Można więc mówić o ich wyjątkowości – co je wyróżnia? Czy konkurują one w jakiś sposób ze studiami związanymi z obronnością lub zarządzaniem kryzysowym oferowanymi przez inne uczelnie, w tym wojskowe?

P.Z.: Jak już Pan wspomniał, kierunek jest unikatowy w skali kraju i Europy, więc trudno mówić o konkurencyjności względem innych uczelni publicznych, bo jesteśmy pierwszą w Polsce uczelnią, która podjęła się kształcenia w takiej formie.

Nasza oferta stanowi uzupełnienie studiów na uczelniach wojskowych. W tych ostatnich kładzie się szczególny nacisk na wyszkolenie wojskowe. Natomiast na geografii wojskowej i zarządzaniu kryzysowym na UMCS pomagamy zdobyć studentom gruntowną wiedzę o otaczającym ich środowisku w kontekście wojskowości i zarządzania kryzysowego. Celem studiów jest przede wszystkim przygotowanie wysoko wykwalifikowanej kadry cywilnych inżynierów, która świetnie sprawdzi się m.in. w wojskach inżynieryjnych czy innych specjalistycznych jednostkach. Nasi studenci i absolwenci, mogą piąć się po szczeblach kariery wojskowej. Jednak wielu z nich ma możliwość spełniania się jako pracownik cywilny.

Oczywiście nie zapominamy o sprawności fizycznej i oferujemy studentom ciekawe zajęcia poprawiające kondycję, a tym samym przygotowujące do rekrutacji do wojska, m.in. sztuki walki czy strzelectwo.

M.Z.: Zajrzałem do programu studiów. Studenci tego kierunku mają zarówno przedmioty przyrodnicze (np. „woda w środowisku”), przyrodnicze w kontekście studiowanego kierunku (np. „geomorfologia w działaniach wojskowych i zarządzaniu kryzysowym”), jak i te dotyczące strategii wojskowej lub bezpieczeństwa publicznego (np. „struktura i taktyka Sił Zbrojnych RP”). Przedmioty związane z naukami o ziemi prowadzone są przez nauczycieli akademickich z Wydziału Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej. Czy przedmioty z części związanej z wojskowością i obronnością wykładane są przez specjalistów zewnętrznych?

P.Z: Współpracujemy z Legią Akademicką i jesteśmy w stałym kontakcie ze środowiskiem wojskowym. Warto wspomnieć, że program studiów był szeroko konsultowany ze specjalistami z zakresu wojskowości. Dzięki temu studenci nabywają wiedzę i umiejętności, których aktualnie potrzebuje wojsko. Podczas pierwszego roku studiów, studenci uczą się głównie zagadnień z dziedziny nauk o Ziemi. Natomiast w kolejnych latach, na specjalnościach będą realizowane zajęcia z ekspertami z zakresu wojskowości i zarządzania kryzysowego.

M.Z.: Czy planowane jest uruchomienie studiów magisterskich na tym kierunku?

P.Z: Przy pracach nad programem studiów I stopnia od razu powstał pomysł na otworzenie studiów II stopnia oraz podyplomowych. Studenci, którzy ukończą I stopień geografii wojskowej i zarządzania kryzysowego będą mieli możliwość kontynuacji studiów na II stopniu. Planowana jest również ścieżka dla absolwentów studiów licencjackich z dziedzin nauk o Ziemi oraz bezpieczeństwa wewnętrznego/narodowego. Prace nad programem studiów magisterskich są w przygotowaniu trwają. 

M.Z.: Pandemia COVID-19, agresja rosyjska na Ukrainie zmieniły postrzeganie spraw związanych właśnie z wojskowością czy sytuacjami kryzysowymi i na pewno zwiększyły zainteresowanie obecnością specjalistów w tych dziedzinach na rynku pracy w Polsce. W jakich instytucjach czy firmach mogą podjąć pracę absolwenci omawianego kierunku?

P.Z.: Sytuacja międzynarodowa jest dynamiczna i warto przygotować się na różne warianty jej rozwoju. Należy pamiętać, że walki toczą się nie tylko w Ukrainie, ale również w wielu innych rejonach. Od 1953 r. polskie wojsko uczestniczyło w 89 operacjach międzynarodowych na całym świecie. Tam również są delegowani specjaliści, których szkolenia podjął się UMCS.

Po ukończeniu studiów absolwenci mogą podjąć pracę w różnych instytucjach, począwszy od służb mundurowych, przez struktury kryzysowe w urzędach, centra zarządzania i powiadamiania kryzysowego, w stacjach sanitarno-epidemiologicznych po wszelkie instytucje, w których są niezbędni specjaliści od wojskowości lub zarządzania kryzysowego.

M.Z.: Jak wygląda nabór na geografię wojskową i zarządzanie kryzysowe? Jakie przedmioty trzeba zdać na egzaminie maturalnym?

P.Z: Pierwszy nabór w roku 2021/22 na geografię wojskową i zarządzanie kryzysowe cieszył się ogromną popularnością. Limity miejsc zostały zapełnione już w pierwszej turze rekrutacji. Zachęcam do uczenia się i zdawania na maturze geografii, co znacznie ułatwi naukę na kierunku. Pozostałe przedmioty brane pod uwagę to: matematyka, fizyka, fizyka i astronomia, biologia, chemia, wiedza o społeczeństwie, historia, język obcy nowożytny (należy wybrać dwa przedmioty).

M.Z.: Jak zapisać się na studia? Do kiedy trwa rejestracja?

P.Z: Wszystkie informacje o procesie rekrutacji znajdują się na stronie www.rekrutacja.umcs.pl. Rejestracja na studia trwa do 8 lipca.

M.Z.: Podsumowując naszą rozmowę, chciałbym zapytać, jaki jest według Pana Profesora największy atut kierunku geografia wojskowa i zarządzanie kryzysowe?

P.Z: Jeden atut przeradza się od razu w trzy, ponieważ problematyka tych studiów jest złożona. Niewątpliwą zaletą jest zdobycie gruntownej wiedzy o środowisku. To daje studentom możliwość zrozumienia funkcjonowania środowiska przyrodniczego, a także, w jaki sposób można je wykorzystać w działaniach wojskowych. Po uzyskaniu wiedzy i umiejętności nasi absolwenci będą umieć przewidywać wystąpienie zjawisk przyrodniczych, które powodują sytuacje kryzysowe, a także im przeciwdziałać i prognozować zmiany (krótko- i długoterminowe) w środowisku, co ma wpływ na adaptację planów operacyjnych i strategicznych.

M.Z.: Dziękuję bardzo za rozmowę.

P.Z.: Dziękuję za rozmowę. Do zobaczenia na zajęciach.