Zachęcamy do lektury artykułu, który ukazał się w czerwcowym wydaniu „Wiadomości Uniwersyteckich” [s. 58-62].

Znajomość języków obcych jest obecnie jedną z kluczowych umiejętności poszukiwanych przez pracodawców. Poza tym wpływa ona na komfort życia, ponieważ nasze środowiska pracy i nauki stają się coraz bardziej umiędzynarodowione, coraz częściej również podróżujemy za granicę – prywatnie i służbowo.

To jedynie kilka powodów, dla których studia neofilologiczne zyskują na popularności. Kształceniem w tym zakresie na naszym Uniwersytecie zajmuje się Wydział Filologiczny. To właśnie tam można znaleźć wiele kierunków studiów językowych, odpowiadających na potrzeby zarówno młodych ludzi, jak i współczesnego rynku pracy.

Anglistyka

Nikogo nie trzeba przekonywać, że język angielski szturmem podbił świat. Pod względem słownictwa jest jednym z najbogatszych języków na Ziemi, w dodatku wciąż się rozwija. Uczymy się angielskiego już od najmłodszych lat, ponieważ jego znajomość jest obecnie standardem i służy do komunikacji na arenie międzynarodowej. Czemu zawdzięcza swoją popularność i jak to się stało, że obecnie włada nim ogromna część populacji, wyjaśnia dr hab. Przemysław Łozowski, prof. UMCS:

Gdy koloniści brytyjscy założyli pierwszą kolonię w Ameryce (1607) i Kompania Wschodnioindyjska – za przyzwoleniem angielskiej królowej Elżbiety I – uruchomiła swoją pierwszą faktorię handlową w Indiach (1611), a później jeszcze Imperium Brytyjskie przejęło kontrolę nad Australią (1788) i znacznymi obszarami Afryki Wschodniej i Południowej, angielski stał się językiem globalnym.

Bez niego trudno sobie dzisiaj wyobrazić komunikację językową w biznesie, polityce, nauce, gospodarce, turystyce. Ponieważ to głównie język przekazuje i wyraża ludzkie myśli, dominacja językowa idzie w parze z oddziaływaniem kulturowym – w piosence, filmie, internecie słychać i widać przede wszystkim angielski. Mówiąc weekend, fan, happy end, drink, w jakiejś mierze myślimy po angielsku. Jedno (angielski język), jak i drugie (angielska kultura) narzucają się zatem jako narzędzia poznania i zrozumienia współczesnego świata. I temu służy kierunek anglistyka w odmianach nauczycielskiej i translatorycznej.

Podsumowując, język angielski jest wykorzystywany niemal w każdej dziedzinie naszego życia. Nie tylko szeroko otwiera drzwi do międzynarodowej kariery, ale również, ze względu na swoją popularność, m.in. ułatwia podróżowanie, pozwala nawiązywać kontakty z ludźmi na całym świecie i umożliwia czytanie (w oryginale!) bestsellerów literatury angielskiej.

Germanistyka

Głównym celem osób rozpoczynających swoją przygodę z językiem niemieckim jest zazwyczaj jego perfekcyjne opanowanie. Jednak studiowanie germanistyki pozwala zyskać znacznie szerszą wiedzę.

To nie tylko zajęcia z literatury, języka i kultury, to przede wszystkim nacisk na językowe umiejętności praktyczne oraz szansa na poznanie terminologii specjalistycznej, m.in. z zakresu prawa, ekonomii, handlu i biznesu. To również możliwość realizacji specjalności nauczycielskiej – od podstaw aż do uzyskania pełnych uprawnień do pracy w szkole na każdym etapie kształcenia.

Mimo rozwoju sztucznej inteligencji, wciąż potrzebni są na rynku pracy tłumacze specjalistyczni, przysięgli i symultaniczni oraz tłumacze literatury pięknej. Ale zawód tłumacza to tylko jedna z wielu ścieżek kariery, którą wybierają germaniści. Do grona absolwentów germanistyki UMCS należą również dziennikarze, dyplomaci, handlowcy, konsultanci zatrudnieni w niemieckich, austriackich i polskich firmach, nauczyciele, przewodnicy wycieczek, specjaliści ds. obsługi klientów niemieckojęzycznych, spedytorzy oraz wykładowcy akademiccy – mówi dr Konrad Łyjak.

Ukończenie germanistyki daje możliwość pracy w wielu branżach, zwłaszcza biorąc pod uwagę fakt, że Niemcy od lat są największym partnerem handlowym Polski. Warto dodać, że język niemiecki jest językiem urzędowym w pięciu krajach: Austrii, Luksemburgu, Belgii, Szwajcarii, Lichtensteinie oraz oczywiście w Niemczech, co zwiększa perspektywy zawodowe.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego dotyczących obrotów towarowych za rok 2023 eksport do Niemiec stanowił blisko 28% całego eksportu, z kolei wartość importu obliczono na prawie 20% (https://stat.gov.pl/). Co ciekawe, ta statystyka nie uwzględnia sektora usług.

Dlaczego zatem warto studiować germanistykę i doskonalić język, którym posługuje się blisko 100 mln rodzimych użytkowników w Europie, w tym ponad 80 mln obywateli naszego największego partnera handlowego? Odpowiedź jest prosta. To się po prostu opłaca – dodaje dr Łyjak.

Hispanistyka

Kolejnym językiem, któremu bliżej się przyjrzymy, jest hiszpański. O jego roli w międzynarodowej komunikacji świadczy chociażby fakt, że to jeden z sześciu języków urzędowych Organizacji Narodów Zjednoczonych. Z roku na rok zwiększa się grono osób, które chcą się go nauczyć oraz poznać kulturę krajów hispanojęzycznych, takich jak np. Hiszpania, Meksyk, Argentyna.

W ostatnich latach w Polsce obserwujemy bardzo duży wzrost zainteresowania nauką języka hiszpańskiego, co wynika z jego światowego znaczenia, atrakcyjności kulturowej, przydatności w podróżach i możliwości osiągania dość szybkich postępów w nauce. Język hiszpański jest mową ojczystą dla ponad 500 mln osób w ponad 20 krajach świata. Jeżeli więc chcemy dotrzeć do serc i umysłów tych ludzi i zagłębić się w ich wyjątkowej kulturze, znajomość języka hiszpańskiego jest nam do tego niezbędna.

Hispanistyka, utworzona w 1993 r. na UMCS, oferuje naukę języka hiszpańskiego i jego przebogatej kultury zarówno tym, którzy już wcześniej poznali mowę Cervantesa i pragną rozwijać związane z nim swoje pasje, jak też osobom, które nie miały dotąd okazji uczenia się tego języka, ale posiadają talenty lingwistyczne i pociąga ich cywilizacja krajów hispanojęzycznych. Dzięki zawiązanym lata temu umowom o współpracy z hiszpańskimi uniwersytetami i Agencją współpracy międzynarodowej rządu Królestwa Hiszpanii w Katedrze Hispanistyki UMCS pracuje aktualnie aż pięciu natywnych wykładowców z Hiszpanii, a nasi studenci mogą w ramach programu Erasmus+ wyjeżdżać aż do 13 różnych ośrodków uniwersyteckich w tym kraju. To czyni hispanistykę na UMCS kierunkiem wyjątkowym w skali Polski – wyjaśnia dr hab. Elżbieta Bender, prof. UMCS.

Wiele osób po ukończeniu różnego rodzaju studiów zadaje sobie pytanie: co dalej? Absolwenci tego kierunku nie mają podobnych dylematów, ponieważ jego ukończenie zapewnia ogromne możliwości rozwoju zawodowego. Z powodzeniem odnajdują się na rynku pracy jako nauczyciele, tłumacze, pracownicy biur turystycznych polskich i zagranicznych oraz instytucji lub firm krajów hispanojęzycznych działających w Polsce.

Italianistyka

Język włoski jest niepowtarzalny. Stanowi klucz do nauki i badań w dziedzinie historii sztuki, literatury, archeologii i filozofii. Zajmuje też wysoką pozycję w międzynarodowym biznesie, zwłaszcza tym związanym z modą, grafiką i projektowaniem wnętrz. Dodatkowo dzięki swojej melodyjności jest uznawany za jeden z najpiękniejszych języków świata. Zgłębić jego tajniki można na italianistyce. O szczegółach kształcenia na tym kierunku opowiada mgr Stefano Gandini:

Italianistyka na UMCS to trzyletnie studia licencjackie, które umożliwiają gruntowne opanowanie języka włoskiego oraz francuskiego, z dodatkową opcją kontynuacji nauki języka angielskiego. Program studiów koncentruje się na szybkiej i efektywnej nauce obu języków oraz praktycznych kompetencjach, takich jak tłumaczenie specjalistyczne i literackie. Naszym partnerem jest Włosko-Polska Izba Gospodarcza z siedzibą w Lublinie. Cieszymy się także wsparciem Istituto Italiano di Cultura (Instytutu Kultury Włoskiej) z Warszawy.

Oferujemy szeroką wiedzę z zakresu literatury, historii i kultury, które nadają językowi włoskiemu pełnię znaczenia i kontekstu. Bez tych aspektów język pozostaje jedynie zbiorem reguł gramatycznych i słownictwa, pozbawionym głębszego zrozumienia. Nauka włoskiego w oderwaniu od jego bogatego dziedzictwa kulturowego byłaby zubożona; to właśnie poprzez literaturę odkrywamy geniusz Dantego i Petrarki, zanurzamy się w intrygujące światy tworzone przez Pirandella, podziwiamy nowatorskie podejście do psychologii postaci u Itala Calvina, emocjonalną głębię poezji Ungarettiego oraz współczesną wrażliwość w twórczości Eleny Ferrante czy Micheli Murgii. Dzięki historii poznajemy natomiast wpływ starożytnego Rzymu i renesansu na kształtowanie współczesnego świata, co pozwala nam lepiej zrozumieć współczesną Europę i jej kulturowe fundamenty.

Nasi absolwenci są w stanie w pełni korzystać z języka jako narzędzia komunikacji oraz rozumieć realia współczesnych Włoch, subtelne różnice kulturowe i historyczne, które czynią je tak fascynującym krajem.

Portugalistyka

Portugalski to kolejny język należący do grupy języków romańskich, stanowiących ważny element kultury nie tylko europejskiej, ale także światowej. Nauka języka portugalskiego niesie za sobą wiele korzyści – zarówno praktycznych, jak i kulturowych. Oto kilka powodów, dla których warto po niego sięgnąć.

To piąty najczęściej używany język na świecie, którym obecnie posługuje się ponad 260 mln ludzi. Jest językiem urzędowym w 9 krajach, położonych w Europie, Afryce, Azji i Ameryce Południowej (są to: Portugalia, Brazylia, Angola, Mozambik, Wyspy Zielonego Przylądka, Gwinea Bissau, Wyspy Świętego Tomasza, Wyspa Książęca i Timor Wschodni). Jest najczęściej używanym językiem na półkuli południowej.

Znajomość języka portugalskiego otwiera drzwi do bogatej kultury Brazylii – od samby, bossa novy i karnawału, po literaturę, telenowele i piłkę nożną. A przecież Brazylia to także jedno z największych państw świata z ogromnym znaczeniem gospodarczym i kulturowym. Umiejętność posługiwania się tym językiem ułatwia również podróżowanie po krajach Luzofonii (gdzie mówi się po portugalsku). Dzięki jego znajomości można w pełni zanurzyć się w lokalną kulturę i nawiązać autentyczne relacje z mieszkańcami. Język portugalski to także język wielkich pisarzy, jak Luís Vaz de Camoes, Fernando Pessoa, José Saramago (laureat Nagrody Nobla) i Paulo Coelho – tłumaczy prof. dr hab. Barbara Hlibowicka-Węglarz.

Umiejętność swobodnej komunikacji w języku portugalskim to duży atut na współczesnym, szybko zmieniającym się rynku pracy, zwłaszcza w branżach takich jak: turystyka, handel międzynarodowy, tłumaczenia czy współpraca rozwojowa z krajami Afryki. Obecnie wiele firm międzynarodowych poszukuje osób znających nieco mniej popularne w naszym kraju języki, takie jak np. język portugalski. Na naszej Uczelni za jego popularyzację odpowiada specjalnie w tym celu stworzona jednostka.

Studiowanie języka portugalskiego na UMCS ma dodatkowe zalety, bowiem tylko tutaj funkcjonuje od 20 lat jedyne w Polsce Centrum Języka Portugalskiego/Camões, wyposażone w bogate zbiory biblioteczne, a także inne materiały niezbędne do nauki języka. Z kolei Katedra Portugalistyki im. Luísa Lindleya Cintry, będąca częścią Wydziału Filologicznego, funkcjonuje w sieci międzynarodowej Instytutu Camõesa z Lizbony. Nasi studenci mają możliwość studiowania w dziewięciu uniwersytetach w Portugalii oraz czterech w Brazylii – dodaje prof. Hlibowicka-Węglarz.

Romanistyka

Język francuski to kolejny język o globalnym zasięgu. Posługuje się nim około 200 mln ludzi. Ma bardzo bogatą historię i niegdyś dostęp do jego nauki miały wyłącznie elity intelektualne i polityczne. Odcisnął też swoje piętno w wielu dziedzinach sztuki. Dziś nadal ma bardzo duże znaczenie – jest powszechnie uznawany m.in. za język dyplomacji. O jego randze i kształceniu na kierunku romanistyka opowiada dr hab. Sylwia Kucharuk, prof. UMCS.

Romanistyka to pasjonująca podróż przez język, kulturę, literaturę i historię krajów romańskich: Francję, Hiszpanię oraz Włochy. Studiując romanistykę, można nauczyć się od podstaw nie tylko języka francuskiego, ale również innych języków romańskich, takich jak hiszpański lub włoski. Można zapoznać się z językiem specjalistycznym używanym przez różne grupy zawodowe lub zgłębić tajniki tłumaczenia w praktyce. Studia te kształcą nie tylko lingwistycznie, ale także rozwijają umiejętność krytycznego myślenia, analizy tekstów, precyzji wypowiedzi i wrażliwości kulturowej. To cenne kompetencje, poszukiwane w wielu zawodach – od tłumaczeń i edukacji, przez media, aż po dyplomację, instytucje kultury czy biznes międzynarodowy. Dodatkowo studenci mają możliwość wyjazdów zagranicznych w ramach programów takich jak Erasmus+, co pozwala doskonalić język w naturalnym środowisku i zdobywać bezcenne doświadczenia międzykulturowe. To kierunek dla ludzi z pasją – do języków, kultury i świata. Po studiach licencjackich istnieje możliwość kontynuowania nauki na studiach magisterskich, jak również podjęcia studiów na kierunku prawo międzynarodowe i prawo Unii Europejskiej i uzyskania dyplomu francuskiej uczelni – Uniwersytetu Lotaryńskiego.

Rusycystyka

Teraz przejdziemy do grupy języków wschodniosłowiańskich, do której należy chociażby język rosyjski. Aby nauczyć się nim posługiwać lub rozwinąć posiadane zdolności, warto rozpocząć studia na kierunku rusycystyka.

To perspektywiczne studia w zmieniającym się świecie. W ofercie są trzy specjalności do wyboru: język rosyjski z językiem angielskim w logistyce, język rosyjski z językiem angielskim w obsłudze ruchu granicznego, język rosyjski w biznesie. Nauka języka rosyjskiego jest prowadzona od podstaw oraz na poziomie zaawansowanym. Podczas studiów studenci opanowują język rosyjski na poziomie biegłości C1 ESOKJ oraz drugi język słowiański (bułgarski/białoruski), język zachodnioeuropejski, zdobywają wiedzę filologiczną (językoznawczą, literaturoznawczą, kulturoznawczą) i specjalistyczną, poznają bogatą terminologię, np. z dziedziny biznesu, logistyki, obsługi granicznej/celnej, prawa, stosunków międzynarodowych, turystyki. Mogą też rozwijać swoje zainteresowania naukowe, dydaktyczne i artystyczne w Studenckim Kole Naukowym Rusycystów oraz brać udział w wyjazdach w ramach mobilności akademickiej Erasmus+ na studia krótkoterminowe do krajów Europy Środkowo-Wschodniej oraz Zachodniej – wyjaśnia dr hab. Ewa Białek, prof. UMCS.

A co po studiach? Znajomość języka rosyjskiego, będącego jednym z języków kongresowych, zapewnia szerokie perspektywy zawodowe. Jako ciekawostkę podam fakt, że rosyjski i angielski to dwa języki, którymi posługują się astronauci, zatem służą one do komunikacji pomiędzy Ziemią a Międzynarodową Stacją Kosmiczną. To jednak nie jedyna możliwość jego stosowania w pracy zawodowej.

Absolwenci tego kierunku jako wykwalifikowani lingwiści i realioznawcy mogą aplikować m.in. do instytucji krajowych i międzynarodowych współpracujących z krajami Europy Środkowo-Wschodniej, urzędów obsługujących imigrantów i uchodźców, a także służb mundurowych. Po studiach I stopnia można też kontynuować naukę na kierunku wschodniosłowiańskie studia translatoryczne, na którym kształci się m.in. tłumaczy tekstów specjalistycznych oraz artystycznych, a także tłumaczy środowiskowych (specjalność translatoryczna polsko-rosyjska oraz specjalność translatoryczna polsko-ukraińska) – podsumowuje prof. Białek.

Ukrainistyka

Na koniec zatrzymamy się przy języku, którym posługują się nasi wschodni sąsiedzi. Chodzi oczywiście o język ukraiński. Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że to jeden z najbardziej melodyjnych języków na świecie. Dla każdego, kto chce się z nim zapoznać, przewidziano specjalny kierunek studiów.

Studia ukrainistyczne adresowane są do osób z pasją do kultury, języka i realiów Ukrainy. Wiedzę można zdobywać na jednej z dwóch specjalności: język ukraiński w obsłudze administracyjno-celnej i turystycznej oraz język ukraiński w biznesie. W trakcie nauki zajęcia prowadzone są w języku polskim i ukraińskim, co umożliwia studentom rozwijanie biegłości w obu językach oraz pogłębianie wiedzy na temat ukraińskiej kultury, prawa, gospodarki i relacji międzynarodowych. W programie nauczania pojawia się specjalistyczna terminologia, konieczna w obsłudze ruchu granicznego, administracji, turystyki czy sektora biznesowego. Ważnym elementem studiów są wymiany międzynarodowe w ramach programu Sokrates-Erasmus z uczelniami z Zagrzebia, Sofii i Preszowa. Warto też wspomnieć o działalności Koła Naukowego Ukrainistów, które sprzyja rozwojowi zainteresowań naukowych oraz integracji studentów – mówi dr hab. Anna Choma-Suwała.

Ze względu na współpracę biznesową z Ukrainą oraz jej bliskie sąsiedztwo wzrasta popyt na pracowników potrafiących komunikować się w tym języku.

Program studiów obejmuje także praktyki zawodowe przygotowujące studentów do wejścia na rynek pracy i pozwalające im na zdobycie cennego doświadczenia. Absolwenci mają możliwość zatrudnienia w instytucjach transgranicznych, mediach, organizacjach kultury, urzędach i firmach współpracujących z Ukrainą. Studia ukrainistyczne na UMCS umożliwiają zatem rozwinięcie kompetencji językowych, poznanie kultury ukraińskiej oraz otwarcie na międzynarodowe możliwości kariery – dodaje prof. Choma-Suwała.

Jak widać, możliwości zawodowego rozwoju po ukończeniu wymienionego kierunku jest bardzo wiele. Dodatkowo umiejętność posługiwania się tym językiem sprzyja integracji z osobami, które przyjechały do nas z Ukrainy i planują tu zostać na stałe.

Podsumowanie

W tym miejscu warto jeszcze raz zwrócić uwagę na tytuł niniejszego artykułu: neofilologie kluczem do dialogu międzykulturowego. Nasi eksperci podali wiele argumentów, które o tym świadczą. Ale mówiąc krótko, dzięki znajomości języków osoby reprezentujące różne kultury mogą się swobodnie komunikować, a tym samym wzajemnie zrozumieć, współpracować na arenie międzynarodowej oraz niwelować stereotypy i uprzedzenia.  

Opracowała Magdalena Cichocka